Dopamineverslaving en BDSM

De muziekjournalist Ted Gioia slaat alarm in zijn jaarlijkse ‘the state of the culture’-artikel. “We stevenen met z’n allen af op een cultuur die niet meer bestaat uit het dilemma tussen iemand vermaken en goede kunst creëren. Maar we worden opgeslokt door een dopamineverslaving aan afleiding waar nauwelijks plaats is voor kunst of goed vermaak.“

Niet alleen voor kunst en cultuur

Naar mijn idee geldt dat niet alleen voor de kunst en cultuur sector maar ook voor BDSM. Ik zie namelijk al langere tijd een verschuiving (en de laatste paar jaar steeds sneller) tussen live sessies en online sessies. Steeds minder subjes lijken met hun luie reet van de bank af te willen komen om een afspraak te maken. En als dit al wordt gedaan, dan het liefst “nu, direct, stante pede”. Want die opwinding moet zo snel mogelijk bevredigd worden. Ergens naar toe leven of de tijd voor nemen, lijkt een uitstervende beleving. Veelal wordt gekozen voor “de snelle en makkelijke hap”, dat wil zeggen een online sessie of desnoods een “cashmeet“.

Ik hang geen waardeoordeel aan deze verschuiving – althans dat probeer ik – maar deze verandering betekent wel het verdwijnen – of op z’n minst uitholling – van de klassieke BDSM. Of dat wenselijk is? Dat mag je voor jezelf bepalen. De verschuiving hebben we (mede, of misschien wel vooral) te danken hebben aan de digitale snelheid. Alles op internet gaat snel en informatie wordt in hap klare brokken aangeleverd. Het liefst in korte filmpjes, zoals op Tiktok. We worden steeds meer “verwend” door snelheid. We kunnen nog nauwelijks geduld ergens voor opbrengen. Onze dopamine wordt continu gevoed.

Wat is een dopamineverslaving?

Een dopamineverslaving verwijst naar een toestand waarin je afhankelijk wordt van activiteiten of stoffen die de afgifte van dopamine in de hersenen stimuleren. Dopamine is een neurotransmitter die een sleutelrol speelt bij het beloningssysteem van de hersenen en geassocieerd wordt met gevoelens van plezier en voldoening. Wanneer mensen herhaaldelijk activiteiten ondernemen of stoffen gebruiken die de afgifte van dopamine verhogen, kunnen ze verslaafd raken aan het plezierige gevoel dat hiermee gepaard gaat.

Internet en dopamine

Als je een aantal jaar geleden informatie wilde hebben over een bepaald onderwerp, dan was je aangewezen op (bijvoorbeeld) een encyclopedie. Een boekenplank vullende boekenreeks van zo’n 12 verschillende delen.
Dat betekende: juiste exemplaar zoeken, onderwerp opzoeken en lezen. Al met al was je al snel een half uur verder, voor je antwoord op je vraag had.

Maar tegenwoordig is er internet: Wij vragen Google om info, en Google levert direct de info. Alleen moeten we bij Google zelf nog de juiste site filteren. Met AI gaat het nóg sneller. Je stelt AI een vraag en hij legt je alles haarfijn uit. Zonder alternatieve informatiebronnen. Dus nog meer in hapklare brokken waardoor ons hersenen direct “beloond” worden met dopamine. Maar denk bijvoorbeeld ook aan kortdurende spelletjes, zoals de wereldwijde hit “Candy Crush“. Even een level tussendoor (hoewel het nooit bij één level blijft) en binnen no time is het level gehaald en krijg je – gemerkt of ongemerkt – een kleine dopamineshot van “yessss”. Voor je het weet heb je alweer op het volgende level geklikt en word je dieper het spel en daarmee het verslavingsgevoel in gezogen.

BDSM en dopamineverslaving

Het is niet zo verwonderlijk dat een dopamineverslaving ook kan voorkomen binnen de context van BDSM, inclusief bij het ervaren van pijnprikkels. In BDSM spelen complexe psychologische en fysiologische processen een rol, en de afgifte van neurotransmitters zoals dopamine kan een belangrijk onderdeel zijn van de ervaring. Voor sommige mensen kan het ervaren van pijn leiden tot de afgifte van endorfines en dopamine, die een gevoel van euforie of genot kunnen veroorzaken. Dit wordt soms omschreven als een “subspace” voor de ontvanger (submissive) of een “domspace” voor de uitvoerder (dominant).

Net zoals bij andere verslavende activiteiten, kan de verwachting en het krijgen van een beloning in de vorm van fysieke prikkels of emotionele bevestiging leiden tot een verhoogde dopamine-afgifte. Net als bij andere vormen van verslaving kan er een neiging zijn om steeds intensere of frequentere prikkels te zoeken om hetzelfde dopamine-gedreven plezier te ervaren. Dit kan leiden tot een cyclus van verhoogde behoefte aan stimulatie en mogelijke escalatie in de intensiteit van de sessies.

Symptomen van dopamineverslaving

• Het voortdurend verlangen naar en zoeken naar BDSM-sessies of pijnprikkels.
• Moeite hebben om grenzen te respecteren of te stoppen met activiteiten, zelfs als deze schadelijk of onveilig worden.
• Sociale, werk gerelateerde of persoonlijke verplichtingen verwaarlozen ten gunste van BDSM-activiteiten.
• Steeds intensere prikkels nodig hebben om hetzelfde niveau van genot of voldoening te bereiken.
• Onrust, prikkelbaarheid of depressieve gevoelens ervaren wanneer BDSM-activiteiten worden gemist.

Andere dopamine verhogende stoffen

Drugs en alcohol
Stoffen zoals cocaïne, amfetaminen, nicotine en alcohol verhogen de dopamine-afgifte, wat kan leiden tot verslaving.

Voedsel
Vooral voedsel dat rijk is aan suiker en vet kan de dopamine-afgifte stimuleren, wat kan leiden tot eetbuien en voedselverslaving.

Gamen en gokken
Deze activiteiten kunnen herhaalde dopaminepieken veroorzaken door de spanning en beloning die ze bieden.

Sociale media en technologie
Het ontvangen van likes, reacties en meldingen kan de afgifte van dopamine stimuleren en leiden tot overmatig gebruik van sociale media en smartphones.

Seks, BDSM en pornografie
Deze activiteiten kunnen ook de afgifte van dopamine verhogen en verslavend werken.

Behandeling van dopamineverslaving

Behandeling kan bestaan uit een combinatie van gedragsmatige therapieën, counseling en, in sommige gevallen, medicatie. Het doel is om de onderliggende oorzaken van de verslaving aan te pakken, gezonde copingmechanismen te ontwikkelen en de balans van dopamine in de hersenen te herstellen. Het vermijden van triggers en het opbouwen van een ondersteunend netwerk kan ook cruciaal zijn voor herstel.

Meer informatie

Deze hormonen spelen een belangrijke rol binnen BDSM
Hoe ontstaat subspace en wat is het?

Bronvermelding

Tekst & fotografie: Meesteres Moriah